Tegenwoordig beschouwt de overheid het als haar taak om de armen te helpen. Er zijn allemaal sociale wetten en regelingen. Met welke wet (ook al bood die slechts minimale hulp en alleen in enkele gevallen) is het begonnen?

Uit welk jaar stamt de armenwet?

 

De hulp aan de armen voorzag alleen in de eerste levensbehoeften. Wat hoort bij de eerste levensbehoeften? Kruis de 3 juiste antwoorden aan.

Voor wie gold de armenwet?

Hoe heet de wet uit 1854 waarin de zorg voor de armen werd vastgelegd?

 

Wat is een gaarkeuken?

 

In welke periode ontstond de industriële samenleving in Nederland?

 

Mensen die voor 1900 hulp van de kerk kregen moesten: (kruis de 5 juiste antwoorden aan)

 

Op de foto zie je een metaalbedrijf uit Rotterdam omstreeks 1900.
Tegenwoordig zou de arbeidsinspectie direct ingrijpen.

Geef aan welke 4 zaken ze zouden afkeuren:

In de arme heidestreken woonden veel mensen in zeer armoedige omstandigheden.

14 October 1903
HOUTIGEHAGE - "Wie eenigszins in de gemeente Smallingerland bekend is, kent ook de heidestreek Houtigehage.
Wie er niet bekend is, kan zich moeiijk voorstellen, in welke ellendige krotten velen, daar verblijf houden. En de ellendigste krotten, drie in getal, zijn gemeente-eigendom. Laat ons er een kijkje nemen. ‘n Beetje voorzichtig, want ge stapt, de eenige deur binnen komend, in de laagte neer. De lui wonen dus ten deele in den grond. Dat is warm in den winter. Anders is er voor de warmte al weinig gedaan, want de vrouw verzekert ons, dat de woning bij hunne komst slechts bestond uit vier kale zwarte spitsmuren en een strooien dakje. Daarin waren geplaatst twee houten bakken, die men ledikanten noemde. Zelf hebben de lui er een planken zoldering overgelegd en een houten schutje gemaakt, zoodat ‘t lijkt of er bedsteden zijn. In deze woning, omstreeks 3½ meter lang en breed, en 1½ meter hoog moeten 6 personen eten, drinken en slapen. Een jongen van 16 jaren deelt het bed met een 33 jarige zuster en haar kind!

Het tweede gebouw bevat twee zulke woningen. In 't eene vertrek moeten 8 personen verblijf houden. De deur kan niet voldoende gesloten worden. Op
dezelfde wijze als in nummer een, zijn de slaapplaatsen achter een houten schutje. Een ziek meisje ligt daar vlak in de tocht van de deur. In de andere helft, weer van gelijke afmetingen, moeten zeven personen verblijf houden. Twee jongens moeten ’s nachts op den aarden vloer slapen.

Het derde aardhoopje, geschikter woord weet ik er niet voor, is nog kleiner en heeft door de vele rook, een glimmenden zwarten roetglans. Daarin wonen 3 personen. Mag zoo’n toestand zoo blijven?"

 

Kruis aan welke 5 omschrijvingen van toepassing zijn:

 

De maatschappij tot nut van het algemeen bestaat al sinds 1784. Wat was dit voor een instelling?

 

Welke liefdadigheidsinstellingen waren er in 1850 in Nederland? Kruis de 2 juiste antwoorden aan.

 

Waaruit bestond de hulp aan de armen voor 1900 meestal? Kruis de 3 juiste antwoorden aan.

 

Welke groepen behoorden tot de allerarmsten in Nederland rond 1900? Kruis de vier juiste antwoorden aan.

 

Op een huis staat: PARTBANK van LEENING. Wanneer kon een arme daar iets lenen?

Welke bron voor een onderzoek naar de armoede kun je het beste kiezen?

 

Verzorgingsstaat betekent? Kruis de 3 juiste antwoorden aan.

 

Arme mensen aten vooral aardappels. Soms wel drie keer per dag. Dit zie je op het schilderij de aardappeleters. Wie maakte het schilderij : De aardappeleters?

Nederland is nu een verzorgingsstaat. Wat bedoelen we daarmee?

 

In de 19e eeuw beginnen de steden enorm te groeien. Waardoor kwam dat?

Welke begrippen passen bij industrialisatie? Kruis de drie juiste antwoorden aan.

 

Door de industrialisatie: (kruis de 2 juiste antwoorden aan).

 

Wat bedoelen we met een klassenmaatschappij?

Hoe noemen we het systeem waarbij een een baas veel geld in zijn bedrijf steekt in de hoop om veel winst te maken

Hoe noemen we een vereniging van arbeiders die hetzelfde beroep uitoefenen en samenwerken om hogere lonen te krijgen.

 

Welke zinnen over kinderarbeid zijn juist?

 

Kruis aan welk stad behoort tot de oudste industriesteden van de wereld.

Tegenwoordig hebben we wetten die ons beschermen tegen armoede. Hoe noemen we zulke wetten?

Hieronder zie je een krantenbericht uit het Nieuwsblad van Noord-Oost-Friesland van 26 mei 1900.

"In het noorden van Groningen vertoeft tegenwoordig veel Friesch werkvolk, zoowel arbeider als arbeidsters. Des 's morgens om 4 à 5 uur begeven zij zich reeds naar het veld, om vlas te wieden, en keeren eerst om 7 à 8 uur des avonds naar hunne tijdelijke verblijfplaats terug. Die verblijfplaats is gewoonlijk eene schuur, waar het gemengde gezelschap den nacht op stroo doorbrengt. Gedurende de lange dagen, welke zij op het veld werken, krijgen zij geen warm middagmaal, doch leven uitsluitend van brood. Ook des avonds hebben zij niet de tijd om een warmen maaltijd gereed te maken. Alleen des Zondags wordt veelal een warm maal bereid. Ondanks de lange dagen en het, vooral bij koud weder, onaangename werk zijn de verdiensten klein. Toch is de stemming dezer armen gewoonlijk opgewekt."

Geef aan welke 2 omschrijvingen op deze arbeiders van toepassing waren.

Lees dit verhaaltje en kruis de 4 juiste antwoorden aan.

 

Zo'n spitkeet was een doodgewoon onderkomen in de 19e eeuw in de heidestreek bij Harkema en omstreken. Door de vele gapende kieren tussen de plaggen valt van buiten al te zien hoe de hut er van binnen uitziet. Het voorste deel bestaat uit een bedstede en een hoekje voor de geit. De kinderen slapen bij de ouders. Als er te veel zijn, slapen ze op de grond. In de woonkamer hangt één pot boven de vuurplaats. Eenpansgerechten zijn normaal, niet uit gemakzucht, maar uit voedselgebrek. De behoeften worden buiten gedaan, op een bankje met twee schotten erachter en zonder deur. (naar de Leeuwarder Courant 28 maart 2002

 

De arbeiders trokken na 1870 massaal naar de steden. Daar moesten ze lang werken voor een laag loon en ze leefden in krotten of kelderwoningen. Al deze problemen samen noemen we de ............?

De steden groeiden in Nederland na 1870 enorm door..

I een groeiende welvaart in de steden

II de trek van veel mensen van het platteland naar fabrieken in de stad

Hieronder zie je een krantenbericht uit het Nieuwsblad van Noord-Oost-Friesland van 25 mei 1902.

"Wel 'n 400 mannen en vrouwen, jongens en meisjes zijn uit de heidestreken van Achtkarspelen naar de Groninger klei te wieden. Gaat het hun goed af dan kunnen ze in 't uur een dubbeltje verdienen. In een dag van 12 werkuren hebben ze dan ƒ1,20. Maar 't is niet alles, twaalf uren op den kouden grond te liggen, 's nachts in 't stroo te slapen en dag in, dag uit op koffie en brood te leven meestal, terwijl alleen 's Zondags een warm maal kan genoten worden. Maar 't slapen van mannen en vrouwen, oud en jong in een groot strooleger, hoe moet dat op de zedelijkheid werken?"

Kruis aan welke 3 omschrijvingen kloppen bij dit krantenartikel:

Wet van 19 september 1874 houdende maatregelen tot het tegengaan van overmatige arbeid en verwaarlozing van kinderen.

1. Het is verboden kinderen beneden twaalf jaren in dienst te nemen of te hebben.

2. Het verbod van artikel 1 is niet van toepassing op huiselijke diensten en op veldarbeid.
Deze wet staat bekend als het kinderwetje van Van Houten. De wet verbiedt enkele vormen van kinderarbeid voor kinderen onder de twaalf jaar, maar er was nauwelijks controle.

Kruis aan welke 5 groepen kinderen (jonger dan twaalf jaar) door deze wet niet beschermd werden:

 

Na 1870 trekken veel arbeiders naar de steden en kruis de 4 juiste antwoorden aan.

 

Momenteel behoort Nederland tot de landen met de hoogste gemiddelde levensduur. We worden gemiddeld ongeveer 80 jaar en in 1800 gemiddeld 40 jaar. Kruis aan welke omschrijvingen juist zijn. De gemiddelde levensduur omstreeks 1855 was o.a. zo laag door: (kruis de 5 juiste antwoorden aan)

Uitgaven van een gezin met drie kinderen eind 19e eeuw.

brood 96 ct
aardappelen en groente 126 ct
1 pond spek 25 ct
1 pond boter 70 ct
1 pond spek 40 ct
1 pond schape-vlees 25 ct
1 pond zout 6 ct
1 pond vet 50 ct
azijn 2½ ct
koffie 40 ct
½ liter melk per dag 28 ct
karnemelkse pap 36 ct
olie voor de lamp 19½ ct
zeep en stijfsel 15 ct
garen 10 ct
boenders enz. 5 ct
papier + postzegels 7½ ct
wrijfwas 6 ct
1 doosje lucifers 1 ct
tabak 17½ ct
4 sigaren 5 ct
begrafenisfonds 8 ct
huishuur 90 ct
schoolgeld 10 ct
kleding (van familie) - ct

(uit M. Goote, 80 jaar Nederland 1880 - 1960)

Hier zie je het huishoudboekje van een arbeidersgezin. De man verdiende 6 gulden per week. De uitgaven zijn meer dan 7 gulden. Lees de bron hiernaast. Kruis aan welke 3 omschrijvingen juist zijn:

 

Lees onderstaande uitspraken en kruis de drie juiste aan.

De politiek kent drie grote stromingen. Hier volgen er twee. Wat is de derde stroming?
socialisme, confessionalisme en .......

Bij welk stroming horen de christelijke partijen?

 

Bij welke politieke stroming hoort Thorbecke?

Welke combinaties zijn juist (kruis 3 aan):

 

Bij welke politieke stroming hoort gelijkheid en gelijke kansen?

 

Wie was in Nederland de leider van de confessionelen en de oprichter van de eerste politieke partij?

 

Waar hoort Aletta Jacobs bij?

 

Hoe noemen we vrouwen die opkomen voor gelijke rechten van man en vrouw?

 

Wie was in Nederland de leider van de socialisten en de oprichter van de SDAP, de huidige Partij van de Arbeid?

 

Na 1848 hadden de liberalen in de Nederland de macht. Waar de waren de liberalen in de 19e eeuw voor?

 

Welke politieke stroming gaat uit van het geloof?

Christen unie, CDA en SGP horen bij:

PvdA, SP en Groen Links horen bij?