Lústerje

2. Libje op in domein

Ynfoloefening

Yn de tiid fan de muontsen en ridders wie der hast gjin jild. De minsken libben wer yn in . Der wie hast gjin mear en jild waard net folle mear brûkt. Hast alle minsken wienen en wennen op in domein.

Doe't de Romeinen fuort wienen waarden de minsken ek net mear tsjin rôvers. Se sochten doe beskerming by in rike en machtige boer yn 'e buert. Dy liet in pleats bouwe. Sa'n hearepleats wie it begjin fan de lettere . Yn ruil foar beskerming moasten de boeren harren oan dy machtige boer jaan. Dy boer krige sa, neist syn eigen lân, der in stik lân by dêr't boeren wennen dy hy beskermje moast. Hy waard hear fan in . Dat wurdt komt fan domus en dat is Latyn foar wenhûs.

domein.jpg

Sa'n domein wie it wenplak (gebiet) fan in . Sa'n hear koe in machtige boer as in abt fan in kleaster wêze. It lân fan in domein wie yn stikken ferdield. In part wie foar de domeinhear en in oar part mochten de hearige boeren brûke. De pacht betellen se troch neist it wurk op har eigen lân ek ien as twa dagen yn de wike te wurkjen op it lân fan de hear. Se moasten ek in diel fan de opbringst fan it lân en fan it fee betelje. Se betellen yn natuera, want der kaam gjin jild oan te pas.

De boeren hienen net folle frijheid. It wienen (horige) boeren, se hearden by it domein en se mochten it domein net ferlitte sûnder fan har hear. Se mochten ek net trouwe sûnder syn tastimming.

De boeren hienen rjocht op .Soms wienen der ek noch in pear frije boeren. Dy hienen eigen lân en hoechden net op it lân fan de domeinhear te wurkjen. Sy moasten wol betelje en meifjochtsje yn it leger.

Sa'n domein soarge hielendal foar har sels, dat hjit en dat betsjutte dat alles wat se nedich hienen, troch harren sels makke waard. Der wie net folle kontakt mei oare domeinen.